Verliezen wat of wie je dierbaar is, is een ingrijpende gebeurtenis. Het rouwproces dat daarop volgt (en er soms ook al aan vooraf gaat) is heel persoonlijk en dus voor iedereen anders. Het gaat om je eigen weg vinden in het omgaan met het verlies. Dat hoef je niet alleen te doen: rouwen heeft altijd een sociaal aspect.
Rouwen is een pijnlijk proces. Het gaat om afscheid nemen van wat er ooit was. Veel mensen denken bij rouw aan de dood van een geliefde. Maar ook de dood van iemand tegenover wie je gemengde of zelfs vooral negatieve gevoelens had, kan leiden tot een diep en pijnlijk rouwproces. De kans om diegene bijvoorbeeld de waarheid te zeggen of om antwoorden te krijgen, is immers definitief verkeken.
Je kunt ook rouwen om het verlies van een deel van jezelf. Verlies van een ledemaat of van het vooruitzicht ooit weer gezond te worden als je een chronische ziekte hebt, vraagt dat je op de een of andere manier vrede vindt met de nieuwe situatie. Hetzelfde geldt voor het omgaan met een onvervulde kinderwens: je zult nooit ouder zijn van een eigen kind, ook al wilde je dat zo graag.
Nooit meer
Een belangrijk aspect van elk rouwproces is het leren omgaan met dat “nooit meer”. Dat is onbevattelijk, want het verwijst naar het oneindige, de eeuwigheid. Er is een gat gevallen, een wond geslagen, en dat is voor altijd. Dat gat of die wond zit waar ooit de relatie met die- of datgene zat die je hebt verloren. Je moet je opeens verhouden tot een leegte. Aan de rafelrandjes van de verbindingen die er ooit waren, kunnen heftige emoties opkomen: verdriet, boosheid, weemoed, maar ook verwarring, onbegrip, machteloosheid en nog veel meer. Het kan voelen alsof je hele leven overhoop is gehaald, alsof je een deel van jezelf hebt verloren. Misschien heb je geen idee hoe je verder moet. Of je loopt rond in een soort mist, elke minuut duurt eeuwig terwijl de dagen ook voorbij vliegen.
Geen standaardrecept
Iedere ervaring van rouw is anders. Altijd is het complex, gelaagd. Er is daarom geen standaardrecept voor rouwverwerking. Dat er opeenvolgende fasen van rouw zouden zijn, is ook een fabeltje. De enige twee dingen die voor iedereen opgaan, zijn dat de dood van een geliefde van alles oproept, en dat de enige manier om eruit te komen is om er doorheen te gaan. Ieder heeft daarin zijn of haar eigen manier en eigen tempo.
Voelen
Rouwen is dus een kwestie van voelen. Je emoties toelaten, uiten, delen, en zo beetje bij beetje laten afslijten en veranderen. Het kan helpen om dit proces op gang te brengen en te houden door middel van rituelen, in je eentje en met anderen. En er zit een spirituele dimensie aan rouw en verlies: het raakt aan vragen over waar wij vandaan komen en naartoe gaan, over zingeving en onze verhouding tot alles om ons heen. Dat kan ondersteunend zijn.
In mijn praktijk begeleid ik cliënten in hun rouwproces. Ik stem af op jou, je hulpvraag en je wensen, zodat we samen een traject vormgeven dat aansluit bij jouw mogelijkheden en situatie. Uitgangspunt is altijd dat rouwen pijn doet en tijd kost. Een toverstokje om het op te lossen is er niet. Wel ondersteun ik je in het vinden van een manier om zo goed mogelijk om te gaan met het verlies en alles wat het oproept. Zodat jij gaandeweg weer verder kunt met het leven, ook al is dat voor altijd veranderd.